کبودی یک اصطلاح عمومی برای شرایطی است که موجب می شود خون از رگ های خونی خارج شده و به بافت های پوست، غشاهای مخاطی یا سایر اندام ها، از جمله ماهیچه ها و استخوان ها وارد شود. انواع مختلفی از کبودی پوست وجود دارد. کوفتگی، هماتوم و پورپورا. در ادامه این مطلب مجله مرکز لیزر و زیبایی لیلی لند، ضمن معرفی انواع کبودی پوست در مورد نشانه ها و علل ایجاد آن نیز صحبت خواهیم کرد.

انواع کبودی پوست

کوفتگی

کوفتگی یکی از کبودی های شایع است که به علت آسیب های ناشی از ضربه ایجاد می شود. این کبودی ها معمولا بر اثر آسیب های ناشی از نیروهای غیر نافذ روی پوست شکل می گیرند. این نیرو باعث آسیب و پارگی رگ های خونی کوچک در بافت های پوست، غشاهای مخاط و یا سایر اندام ها می شود. کوفتگی اغلب با درد و تورم که پاسخ التهابی بدن به آسیب است همراه می باشد. به همین دلیل است که کبودی روی ساق پا که ناشی از برخورد با میز است می تواند تورم ایجاد کند.

هنگامی که یک کوفتگی در پوست شما ایجاد می شود، ابتدا پوست قرمز شده و سپس سیاه و آبی یا بنفش می شود، و در نهایت سایه ای سبز مایل به زرد را شاهد هستید. زیرا در این زمان خون خارج شده از رگ ها در حال جذب شدن توسط بدن است. مصدومیت های استخوانی و آسیب های عضلانی عمیق نیز  بسیار دردناک تر از آسیب هایی است که تنها پوست را تحت تاثیر قرار می دهند. در ضمن آسیب های استخوانی معمولا دیرتر نیز خوب می شوند.

جدی ترین نوع کوفتگی، کوفتگی ایجاد شده در ارگان های مهم، مانند مغز، کلیه، طحال، کبد، ریه ها و قلب می باشد. این کوفتگی ها می توانند کشنده باشند و عموما به علت آسیب های شدیدی، مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات رانندگی به ویژه زمانی که از کمربند ایمنی استفاده نمی شود و تصادف با موتور ایجاد می شود.

هماتوم

هماتوم یک نوع از کبودی است که در آن بر اثر آسیب های جدی، مقدار قابل توجهی خون در محل آسیب جمع می شود. هماتوم می تواند توسط همان نیروی که کوفتگی را به وجود می آورد ایجاد شود. اما هماتوم به طور کلی موجب درد، تورم و عوارض بیشتری نسبت به کوفتگی می شود. گاهی این نوع کبودی بر اثر عمل جراحی یا پاره شدن خود به خود رگ های خونی مانند آنوریسم پاره شده، ایجاد می شود. این عارضه می توانند در هر ناحیه یا ارگانی از بدن اتفاق بیفتد. اما زمانی که در اندام های خاصی مانند مغز یا طحال رخ می دهند، گاهی حتی کشنده است.

انواع هماتوم

انواع شایع این نوع کبودی عبارتند از:

• هماتوم های اپیدورال و ساب دورال:خون جمع شده در مغز و یا زیر جمجمه است که می تواند افزایش قابل توجهی در فشار بر روی جمجمه و مغز ایجاد کند.
• هماتوم سپتوم جلدی: خونی است که در سپتوم ایجاد استخر می کند.
• هماتوم زیر جلدی: خونی است که فقط در زیر پوست جمع می شود.
• هماتوم ساب ونگال: خونی است که زیر ناخن دست یا ناخن پا جمع می شود.

آسیب های برشی نیز می تواند هماتوم را در اعضای اصلی بدن ایجاد کند. به عنوان مثال، تکان دادن کودک می تواند نیروهای برشی داخل مغز، هماتوم مغزی، آسیب برگشت ناپذیر مغز و مرگ را ایجاد کند.

پورپورا

پورپورا ناشی از نشت خود به خودی خون از رگ های خونی کوچک (مویرگ ها) است. پورپورا یک نوع کبودی است که باعث ایجاد لکه های صاف و یا قرمز رنگی در پوست و غشاهای مخاطی می شود. به این نوع کبودی که موجب ایجاد لکه های کوچک بر روی پوست می شود، petechiae می گویند. اگر منطقه بزرگی از پوست دچار پورپورا شده باشد به آن اکیموز گفته می شود.

پورپورا به علت آسیب های ناشی از کوفتگی ایجاد نمی شود. بلکه عامل آن بروز انواع بیماری ها و اختلالات زیر است:

• بیماری های خود ایمنی، مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
• برخی از بیماری های عفونی مانند مننژیت، مننونوکلئوز و سرخک
• برخی از داروها مانند آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها و رقیق کننده های خون
• نیش حشرات
• لوسمی
• ترومبوسیتوپنی (پلاکت پایین در خون که موجب مشکلات لخته شدن خون می شود)
• واسکولیت (التهاب عروق خونی)

اگر به سادگی یا به صورت مکرر کبود می شوید، به خصوص اگر این نوع کبودی پوست با خونریزی لثه و بینی مرتبط است، سعی کنید که سریعا به پزشک مراجعه کنید. علائمی مانند نقاط کوچک بنفش روی پوست نشانه مننژیت یا سایر شرایط جدی است. در این صورت حتما با اورژانس تماس بگیرید.

چه علائم دیگری ممکن است با کبودی پوست رخ دهند؟

کبودی پوست ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که بسته به بیماری، اختلال یا وضعیتی که آن را ایجاد کرده است متفاوت می باشد. کبودی پوست اغلب با درد موضعی، تورم و تغییر رنگ پوست همراه است. اما کبود شدن آسان با علت ناشناخته که ممکن است ناشی از خونریزی یا اختلال در خون باشد، می تواند با سایر علائم خونریزی همراه باشد.

کبودی پوست ممکن است با سایر علائم زیر همراه باشد:

• خونریزی لثه
• علائمی شبیه به آنفلوانزا (خستگی، تب، گلودرد، سردرد، سرفه و بدن درد)
• خونریزی شدید در قاعدگی
• درد مفاصل
• تورم یا التهاب موضعی
• خونریزی بینی
• درد و حساسیت به لمس منطقه
• روند کند در بهبودی زخم

علائم جدی که ممکن است یک وضعیت خطرناک را نشان دهد

در برخی موارد، کبودی با علائم دیگری که ممکن است شرایط جدی یا کشنده ای را نشان دهد، رخ می دهد. این علائم باید در شرایط اضطراری و بلافاصله مورد ارزیابی قرار گیرند. در صورتی که علائم زیر را دارید توصیه می شود که هر چه سریعا به اورژانس مراجعه کنید:

• تغییر در سطح آگاهی یا هوشیاری
• تغییر شکل یا از دست دادن عملکرد منطقه کبود شده
• سبکی سر یا سرگیجه
• درد شدید، تورم یا احساس فشار در ناحیه کبودی
• تب بالا (بالاتر از 101 درجه فارنهایت)
• تهوع یا استفراغ
• Petechiae (نقطات کوچک قرمز یا بنفش با خونریزی زیر پوست)
• مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، دشواری تنفس، تنفس سخت، خس خس سینه یا احساس خفگی
• تشنج
• گرفتگی گردن
• استفراغ در خون، مدفوع خونی یا خونریزی از مقعد
• زرد شدن چشم و پوست (زردی)

چه چیزی باعث کبودی پوست می شود؟

کبودی پوست معمولا توسط یک کوفتگی یا آسیب جزئی ایجاد می شود. این نوع کبودی معمولا روی پاها بیشتر ایجاد می شود. زیرا پاها عمدتا مستعد ابتلا به آسیب و اثر گرانش بر جریان خون هستند. گاهی نیز پیش می آید که با آسیب های بسیار جزئی شاهد کبودی هستید. این عارضه معمولا ارثی است و لزوما جای نگرانی ندارد. با این حال، کبودی های مکرر و غیرقابل توضیح می توانند نشانه ای از چیزی جدی تر از قبیل اختلال لخته شدن خون یا بیماری های خونی باشند. بنابراین حتما در موارد مشکوک با پزشک تماس بگیرید.

در بعضی موارد، کبودی یک علامت خطرناک است که باید در شرایط اضطراری و بلافاصله ارزیابی شود.

کبودی ناشی از آسیب دیدگی

کبودی اغلب ناشی از آسیب های روزمره یا آسیب های جزئی است که شامل موارد زیر می شود:

• نیروی نافذ، مانند وارد آمدن ضربه یا افتادن چیزی روی پوست
• کودک آزاری
• افتادن از بلندی
• برخورد با موتورسیکلت
• مصدومیت های ورزشی

کبودی ناشی از سن، جنسیت و سبک زندگی

کبود شدن آسان یا ناشناخته می تواند به علت سن، جنسیت و سبک زندگی باشد. این عوامل عبارتند از:

• پیری پوست
• سوء مصرف الکل (کاهش لخته شدن خون)
• جنسیت زن (زنان ساده تر از مردان کبود می شوند)

کبودی ناشی از بیماری های زمینه ای

انواع بیماری ها، اختلالات و شرایط می توانند علائم کبودی پوست را ایجاد کنند. بعضی از علل اصلی خونریزی غیرقابل توضیح یا پورپورا عبارتند از:

• آنمی آپلاستیک
• بیماری های خود ایمنی، مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
• برخی از بیماری های عفونی مانند مننژیت، مننونوکلئوز و سرخک
• بیماری کوشینگ
• هموفیلی (اختلال خونی ارثی)
• نیش حشرات
• لوسمی
• نارسایی ارگان ها
• بیماری پورپورای ترومبوتیک (اختلالات پلاکتی بالقوه کشنده است که باعث مشکلاتی در لخته شدن خون می شود)
• واسکولیت (التهاب عروق خونی)
• کمبود ویتامین C (اسکوربوت)
• بیماری فون ویلبراند (اختلال خونی ارثی)

کبودی ناشی از داروها

همیشه قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت کنید. زیرا داروها نیز می توانند موجب کبودی پوست شوند. داروهایی که بیشتر عامل کبودی هستند عبارتند از:

• ضد انعقادها (رقیق کننده های خون مانند وارفارین و هپارین)
• داروهای ضد افسردگی شامل مهارکننده های بازجذب سروتونین و ضد افسردگی های سه حلقه ای
• آسپرین
• روغن ماهی
• ژینکو بیلوبا
• اینترفرون
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن
• پنیسیلین
• پلاویکس (دارو ضد پلاکتی)
• پرتو درمانی یا شیمی درمانی
• درمان جایگزینی تستوسترون

عوارض بالقوه کبودی پوست چیست؟

عوارض ناشی از کبودی می توانند مترقی و بسته به علت اصلی، متفاوت باشند. از آنجا که کبودی غیرقابل توضیح می تواند به علت بیماری های جدی ایجاد شوند، عدم پیگیری و درمان می تواند منجر به عوارض و آسیب دائمی شود. اما در صورتی که درمان به درستی انجام شود، خطر ابتلا به عوارض جانبی احتمالی زیر کم می شود:

• کما به علت انسداد مغز یا هماتوم
• عوارض کبودی شدید عضلانی
• هماتوم
• شوک هیپوولمیک و کما به علت کوفتگی یا هماتوم در اندام هایی مانند کبد یا طحال