پوست به طور متوسط 20 فوت مربع پهنا دارد. این عضو بزرگترین و سنگین ترین عضو بدن است. مهترین ترین وظیفه این عضو، محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی مانند باد و خاک است. پوست علاوه بر نقش حفاظتی که دارد، به ما کمک می کند تا دمای مناسب داخل بدن را حفظ کنیم و به ما اجازه می دهد که جهان را از طریق عصب حسی موجود در خود درک کنیم.
پوست یک عضو پیچیده است. هر اینچ مربع از این عضو حاوی 650 غده عرق، 20 عروق خونی و بیش از 1000 عصب پایانی است. با وجود این که این عضو تنها چند میلی متر ضخامت دارد، اما حدود یک هفتم از وزن بدن ما را تشکیل می دهد.
در این مقاله مجله لیلی لند، مفاهیم اولیه پوست، چگونگی تولید آن، آنچه را که در بدن انجام می دهد، و نحوه انجام آن را پوشش خواهیم داد.
لایه های پوست
این عضو دارای سه سطح اساسی، اپیدرم، درم و بافت زیر پوستی است.
اپیدرم
نقش اصلی: باعث تولید سلول های جدید شده و رنگ پوست را تشکیل می دهد. این بخش از بدن محافظت می کند.
اپیدرم نازک ترین قسمت این عضو است. این بخش مانعی ضد آب می باشد و از خروج رطوبت جلوگیری می کند. سلول های مرده به طور مداوم از اپیدرم حذف می شوند، زیرا سلول های جدید جای آن ها را می گیرند. ما حدود 500 میلیون سلول پوستی را در هر روز از بدن دفع می کنیم. در واقع، قسمت های خارج از قسمت اپیدرم شامل 25-30 لایه سلول های مرده هستند.
سلول های جدید در لایه های زیر اپیدرم ساخته می شوند. در طول حدود 4 هفته، آن ها خود را به سطح می رسانندو جایگزین سلول های مرده می شوند. کراتینوسیت ها رایج ترین نوع سلول درون اپیدرم هستند. کار آنها این است که به عنوان یک مانع در برابر باکتری ها، انگل ها، قارچ ها، ویروس ها، گرما، اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید و از دست دادن رطوبت عمل کنند.
اپیدرم شامل رگ خونی نیست. از طرفی رنگ پوست ما ناشی از رنگدانه هایی به نام ملانین است که توسط ملانوسیت ها تولید می شوند. ملانوسیت ها در اپیدرم یافت می شوند و از پوست در برابر اشعه UV محافظت می کنند.
اپیدرم به پنج لایه زیر تقسیم می شود:
- corneum stratum
- stratum lucidum
- granulosum stratum
- stratum spinosum
- stratum germinativum
بین اپیدرم و درم یک ورقه نازک از الیاف به نام غشای پایه وجود دارد.
درم
نقش اصلی: باعث تولید عرق و چربی می شود، احساسات و خون را به پوست می دهد و به رویش مو کمک می کند.
درم بیشتر بافت همبند است و از بدن در برابر استرس و فشار محافظت می کند. این بخش به پوست قدرت و خاصیت کشسانی می دهد. برای مثال، در طول بارداری، به دلیل رشد جنین و کشیدگی بیش از حد پوست، ممکن است درم پاره شده و ترک های پوستی ناشی از حاملگی ایجاد شود.
گیرنده هایی که به تشخیص فشار (مکانیکی)،درد (گیرنده درد)، و حرارت (thermoreceptors) کمک می کنند در درم واقع شده اند.
درم خانه فولیکول مو، رگ های خونی و عروق لنفاوی می باشد. همچنین این خانه با برخی از غدد، از جمله غدد عرق و غدد چربی، که سبوم تولید می کنند، غنی شده است. سبوم چربی است که برای روان کردن و جلوگیری از خروج آب از پوست به کار می رود.
درم به دو لایه تقسیم می شود:
منطقه پاپیلاری: از بافت همبند ساخته شده است و دارای زائده های انگشتی می باشد که به داخل اپیدرم فشار می آورند. این زائده ها باعث می شوند که درم یک سطح پر از دست انداز داشته باشد و مسئول الگوهای ایجاد شده در نوک انگشتان ما (اثر انگشت) باشد.
منطقه رتیکول: از بافت همبند متراکم و نامنظم ساخته شده است. الیاف پروتئین در منطقه رتیکولا قدرت و خاصیت کشسانی پوست را افزایش می دهد.
بافت زیر پوستی
نقش اصلی: درم را به بدن متصل می کند، دمای بدن را کنترل می کند و چربی ها را ذخیره می کند.
عمیق ترین لایه پوست، بافت زیر جلدی، هیپودرم یا بافت زیر پوستی است. این قسمت به لحاظ فنی جزء قسمت های پوست محسوب نمی شود بلکه به استخوان ها و عضلات پایه کمک می کند. بافت زیر جلدی اعصاب و خون را برای پوست تامین می کند.
هیپودرم عمدتا از چربی، بافت همبند، و الاستین (پروتئین الاستیکی است که کمک می کند تا بافت بعد از کشش به شکل طبیعی خود بازگردد) ساخته شده است. افزایش چربی سطحی پوست، بدن را عایق بندی می کند و مانع از ورود بیش از حد گرما به بدن می شود. لایه چربی در این قسمت به عنوان یک عامل محافظتی از استخوان ها و عضلات عمل می کند.
بعضی از هورمون ها مانند ویتامین D توسط سلول های چربی در هیپودرم تولید می شوند.
کارکرد پوست
برخی از نقش های مختلف پوست عبارتند از:
- حفاظت از بدن در برابر پاتوژن ها: سلول های لانگرهانس در پوست بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند.
- ذخیره سازی: ذخیره چربی ها و آب به عهده این عضو است.
- احساس: عصب های موجود در این عضو درجه حرارت، فشار، ارتعاش، لمس و آسیب را تشخیص می دهند.
- کنترل رطوبت: پوست از تبخیر آب بدن جلوگیری می کند.
- مقاومت به آب: این عضو مانع از کم شدن مواد مغذی پوست می شود.
- تنظیم حرارت: این عضو با تولید عرق و انعطاف پذیری عروق خونی درجه حرارت بدن را تنظیم می کند. انقباض رگ های خونی، به ما کمک می کنند گرما را حفظ کنند.
رنگ
رنگ پوست انسان می تواند از تقریبا سیاه تا تقریبا سفید متغییر باشد. بیشتر این تغییرات ناشی از رنگدانه های ملانین هستند. شایان ذکر است که رنگ های روشن، عمدتا توسط رنگ سفید مایل به آبی بافت همبند زیر درم و هموگلوبین در رگ های درم تعیین می شود.
نقش اصلی ملانین این است که از پوست در برابر اشعه UV نور خورشید، که می تواند باعث سرطان پوست شود، جلوگیری می کند. هنگامی که پوست در معرض نور UV قرار می گیرد، ملانوسیت ها شروع به تولید ملانین می کنند و باعث مهار این اشعه می شوند.
به عنوان مثال، افرادی که در نقاطی از جهان زندگی می کنند که سطح UV درآن جا بالا است، به عنوان مثال مناطق نزدیک به استوا، ملانین بیشتری دارند. بنابراین پوستشان تیره تر است. برعکس، افرادی که در مناطق سردسیر مانند قطب زندگی می کنند پوست روشن تری دارند.
به طور کلی، پوست زنان روشن تر از پوست مردان است. این ویژگی ممکن است به این دلیل رخ دهد که زنان در دوران بارداری و شیردهی بیشتر نیاز به کلسیم و ویتامین D دارند. ویتامین D هم زمانی تولید می شود که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد. این ویتامین برای جذب کلسیم مهم است.
بیماری های پوستی
همانند سایر ارگان های بدن، این عضو نیز حساس به بیماری های خاص است. این بیماری های عبارتند از:
درماتیت آتوپیک: این بیماری به نام اگزما نیز شناخته می شود. این بیماری یک بیماری التهابی پوست است که با خشکی، قرمزی و خارش پوست خود را نشان می دهد.
آکنه: آکنه احتمالا شایع ترین بیماری پوستی است. آکنه زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های مو با سلول های مرده و چربی مسدود می شوند.
ملانوما: یک نوع سرطان پوست ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.
روزاسه: یک نوع بثورات است که معمولا در افراد میانسال ایجاد می شود. در این بیماری گرگرفتگی و قرمزی روی پوست ایجاد می شود.
پسوریازیس: این بیماری نیز یکی دیگر از بیماری های التهابی پوست است. این بیماری باعث می شود تکه های قرمز و پوسته پوسته روی پوست ظاهر شود.
گال: از بیماری های خارش دار پوستی ناشی از انگل گال انسان است.
زونا: این بیماری هرپس زوستر نیز نامیده می شود و تاول های دردناک ایجاد کرده و ناشی از یک ویروس است.
لیکن پلان: بثورات غیر عفونی خارش دار است. برجستگی های ناشی از آن صاف و براق هستند.
پیری پوست
با افزایش سن، پوستمان تغییر می کند به طوری که به مرور زمان نازک تر شده و راحت تر آسیب می بیند. همچنین، سرعت روند بهبودی، کاهش می یابد. به طور کلی با افزایش سن، خاصیت الاستیکی پوست کاهش پیدا می کند. دلایل متعددی برای ایجاد تغییرات وجود دارد. یکی از عوامل مهم، قرار گرفتن در معرض اشعه UV است که خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش می دهد.
