شوره سر یک بیماری مزمن رایج در پوست سر است که توسط پوسته پوسته شدن پوست سر خود را نشان می دهد. شوره سر مسری یا جدی نیست. اما می تواند شرم آور باشد و گاهی اوقات درمان آن دشوار شود.

خبر خوب این است که شوره سر معمولا کنترل می شود. موارد خفیف شوره سر ممکن است نیاز به استفاده روزانه از شامپو حاوی پاک کننده ملایم داشته باشد. موارد شدید شوره نیز اغلب به شامپو پاسخ نمی دهد و برای درمان باید دارو استفاده کرد.

در ادامه این مطلب مرکز لیزر و زیبایی لیلی لند در مورد نشانه ها، علل، عوامل خطر و روش های درمان شوره سر صحبت خواهیم کرد.

علائم شوره سر

برای اکثر نوجوانان و بزرگسالان، علائم شوره سر به راحتی قابل تشخیص هستند. دانه های سفید و لایه ای از پوست مرده سفید رنگ و مرطوب که به مو و شانه ها می چسبد و ممکن است خارش داشته باشد، از جمله نشانه های این بیماری می باشند. این بیماری پوستی ممکن است در پاییز و زمستان بدتر شود. زیرا در این فصول از سیستم های گرمایشی استفاده شده و این سیستم ها می توانند به خشک شدن پوست کمک کند. اما در تابستان اکثر افراد مبتلا شاهد بهبود علائمشان هستند.

یک نوع شوره سر نیز به نام کلاه گهواره وجود دارد که می تواند نوزادان را تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال که موجب پوسته پوسته شدن پوست سر می شود، بیشتر در نوزادان شایع است، اما می تواند در هر زمان در دوران شیرخوارگی نیز رخ دهد. این عارضه خطرناک نیست و معمولا خود به خود درمان می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اکثر موارد شوره سر به مراقبت پزشکی نیاز ندارند. اما اگر شامپوهای ضد شوره نتوانند به بیمار کمک کنند، یا اگر پوست سر قرمز یا متورم شود، نیاز است که به پزشک یا متخصص پوست مراجعه شود. ممکن است علائم مربوط به درماتیت سبورئیک یا وضعیت دیگری شبیه شوره باشد.

علل شوره چیست؟

شوره سر می تواند چندین دلیل داشته باشد. این دلایل عبارتند از:

پوست چرب و تحریک شده (درماتیت سبورئیک): این وضعیت، یکی از شایع ترین علل شوره است که خود را با فلس های چرب سفید و زرد نشان داده و باعث می شود پوست قرمز شود. درماتیت سبورئیک ممکن است روی پوست سر و سایر نقاط غنی از غدد چربی مانند ابروها، دو طرف بینی و پشت گوش، سینه ها، ناحیه کشاله ران و بعضی اوقات زیر بغل نیز تاثیر بگذارد.

عدم استفاده از شامپو به اندازه کافی: اگر موها را به طور منظم نشویید، ممکن است پوست سر چرب شده و سلول های پوستی موجب ایجاد شوره شوند.

وجود و رشد قارچ مخمر (مالاسزیا): مالاسزیا در پوست سر بسیاری از بزرگسالان زندگی می کند. اما، برای بعضی ها، پوست سر را تحریک می کند و می تواند سبب رشد بیش از حد سلول های پوستی شود. در این شرایط سلول های اضافی موجود در پوست سر می میرند و می افتند. این چیزی است که شما آن ها را به شکل دانه های سفید روی لباس یا موهایتان می بینید. علت این که چرا مالاسزیا پوست سر برخی از افراد را تحریک می کند هنوز ناشناخته است.

خشکی پوست: پوسته پوسته شدن پوست بر اثر خشکی معمولا دانه های و چربی کمتری را از سایر گونه های شوره سر ایجاد می کند. در این موارد ظهور قرمزی یا التهاب بعید است. در این افراد احتمالا پوست های خشک در قسمت های دیگر بدن مانند پا و بازوها نیز وجود دارد.

حساسیت به محصولات مراقبت از مو (درماتیت تماسی): بعضی اوقات حساسیت به ترکیبات خاصی در محصولات مراقبت از مو یا رنگ مو ممکن است موجب خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست سر شود.

عوامل خطر ابتلا به شوره سر

تقریبا هر کسی می تواند شوره سر داشته باشد. اما عوامل خاصی وجود دارند که می توانند باعث افزایش حساسیت شما به این بیماری پوستی شوند. این عوامل عبارتند از:

سن: شوره سر معمولا در بزرگسالی و جوانی آغاز می شود و در گذر از میان سالی نیز ادامه می یابد. این به این معنا نیست که افراد مسن شوره سر را تجربه نمی کنند. برای بعضی از افراد، این مشکل می تواند مادام العمر باشد.

مرد بودن: از آنجا که مردان بیشتر از شوره سر رنج می برند، برخی محققان تصور می کنند که هورمون های مردانه ممکن است نقشی در ایجاد این مشکل داشته باشند.

چربی بیش از حد مو و پوست: مالاسزیا از روغن موجود در پوست سر تغذیه می کند. به همین دلیل، داشتن پوست و مو بیش از حد چرب باعث می شود شما بیشتر به شوره آسیب پذیر باشید.

برخی بیماری ها: به دلایل ناشناخته برخی از بزرگسالان مبتلا به بیماری های عصبی، مانند بیماری پارکینسون، بیشتر احتمال دارد که با درماتیت و شوره درگیر باشند. از طرفی افراد مبتلا به عفونت اچ آی وی یا کسانی که سیستم ایمنی بدنشان تحت تاثیر بیماری خاصی به خطر افتاده است، نیز بیشتر شوره می زنند.

درمان شوره سر

تقریبا همیشه می توان شوره را کنترل کرد، اما درمان شوره سر ممکن است نیاز به آزمون و خطا داشته باشد. به طور کلی، تمیز کردن روزانه مو با شامپو ملایم برای کاهش میزان چربی و سلول های پوستی تولید شده مازاد، اغلب می تواند به درمان شوره خفیف کمک کند.

هنگامی که استفاده از شامپوهای معمولی در درمان بیماری شکست می خورند، شامپوهایی که مخصوص شوره هستند و برای این کار فرموله شدند، ممکن است موفق به درمان شوند. اما شامپو های ضد شوره معمولا برای همه افراد پاسخ یکسان تولید نمی کند و ممکن است لازم باشد برای پیدا کردن شامپو موثر بر روی پوستتان چند شامپو مختلف از برندهای متفاوت را امتحان کنید.

اگر بعد از استفاده از محصولی خاص، دچار خارش، قرمزی یا سوزش روی پوست سر شدید، از مصرف آن محصول خاص خودداری کنید. اگر واکنش آلرژیک مانند بثورات پوستی، کهیر یا مشکل تنفسی بعد از مصرف شامپو ضد شوره داشتید باید به صورت اورژانسی توسط متخصص معاینه شوید.

شامپوهای ضد شوره

شامپو های ضد شوره با توجه به محتویاتشان به دسته های زیر طبقه بندی می شوند:

شامپو پریتیون زینک: این شامپوها شامل پریتیون زینک هستند که عامل ضد باکتری و ضد قارچی محسوب می شود. این نوع شامپو می تواند قارچ روی پوست که باعث می شود شوره سر و درماتیت سبورئیک ایجاد شود را کاهش دهد.

شامپو تهیه شده بر پایه تار: قطران زغال سنگ، فرآورده ای است که در فرآیند تولید زغال سنگ ایجاد می شود. این ماده به درمان بیماری هایی مانند شوره سر، درماتیت سبورئیک و پسوریازیس کمک می کند. قطران زغال سنگ سرعت تولید سلول های پوستی را در پوست سر کاهش می دهد به این ترتیب موجب درمان شوره می شود. اگر موهای رنگی دارید، این نوع شامپو ممکن است منجر به تغییر رنگ موهایتان شود.

شامپو حاوی سالیسیلیک اسید: این اسید پوست را لایه برداری و اسکراب می کند. به این ترتیب کمک می کند تا فلس های ایجاد شده از بین بروند. اما ممکن است پوست سر شما را بیش از حد خشک کرده و منجر به پوسته پوسته شدن بیشتر شود. استفاده از شامپو نرم کننده و کاندیشینر بعد از شامپوهای حاوی سالیسیلیک اسید می تواند به کاهش خشکی ناشی از آن منجر شود.

شامپو سلنیوم سولفاید: این شامپو باعث کاهش سرعت تولید سلول های پوستی شما می شود و همچنین ممکن است مالاسزیا را کاهش دهد. از آنجا که شامپو سلنیوم سولفاید می تواند موهای بور، خاکستری یا رنگ شده توسط رنگ های شیمیایی را با تغییر رنگ مواجه کند، حتما از آن فقط برای کنترل بیماری استفاده کنید و پس از آن نیز پوست را به خوبی شستشو دهید.

شامپوهای کتوکونازول: کتوکونازول یک عامل ضد قارچ گسترده است که ممکن است زمانی که دیگر شامپو های ضد شوره بر روی پوست اثر گذار نباشد تجویز شود. البته این شامپوها را بدون نسخه پزشک نیز می توانید از داروخانه خریداری کنید.

چند نکته

سعی کنید یکی از این شامپوها را انتخاب کرده و به صورت روزانه یا هر یک روز در میان از آن ها استفاده کنید تا شوره سرتان کنترل شود. پس از کم شدن شوره، در صورت نیاز مصرف آن را به دو یا سه بار در هفته کاهش دهید. اگر شامپویی که مدتی قبل از آن استفاده می کردید دیگر بر روی پوست سرتان اثر گذار نیست، باید نوع دیگری از شامپو را مصرف کنید. بنابراین توصیه می شود دو شامپو ضد شوره متفاوت را در نظر گرفته و به صورت تناوبی از آن ها استفاده کنید.

حتما قبل از استفاده از شامپو دستور العمل ذکر شده در داخل جعبه را مطالعه کرده و طبق همان از محصول استفاده کنید. بعضی از این شامپوها برای تاثیر گذاری باید چند دقیقه روی پوست بمانند. در حالی که برخی از آن ها باید بلافاصله شستشو شوند.

اگر بعد از چند هفته استفاده از شامپو ضد شوره باز هم شاهد شوره سر هستید، این موضوع را با پزشک مطرح کنید. در این شرایط شما ممکن است به یک شامپو تجویزی قوی تر یا درمان با لوسیون استروئیدی نیاز داشته باشید.

طب جایگزین

مطالعات کوچکی نشان داده اند که روغن درخت چای می تواند شوره سر را کاهش دهد. اما مطالعات بیشتری برای اثبات صد در صدی این ادعا لازم است.

روغن درخت چای، که از برگ های درخت چای استرالیایی (Melaleuca alternifolia) می آید، قرن ها است که به عنوان یک عامل ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیک و ضد قارچی استفاده می شود. این ماده در حال حاضر در برخی از شامپوهای ضد شوره  موجود در داروخانه ها گنجانده شده است. روغن درخت چای ممکن است در بعضی از افراد باعث واکنش های حساسیتی شود.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

علاوه بر شامپو معمولی، می توانید از اقدامات زیر برای کاهش خطر ابتلا به شوره سر استفاده کنید:

یاد بگیرید که چگونه استرس خود را مدیریت کنید: استرس بر سلامت کلی بدن شما تأثیر می گذارد و شما را به برخی از بیماری ها و شرایط خاص حساس می کند. این حالت حتی می تواند باعث ایجاد شوره سر یا بدتر شدن علائم موجود شود.

شستشو موها: اگر پوست سرتان چربی زیادی دارد، شامپو کردن روزانه ممکن است به پیشگیری از شوره سر کمک کند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید: نور خورشید ممکن است برای شوره سر مفید باشد. اما چون قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش پوست شما را آسیب پذیر می کند و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد، سعی کنید زیاد از این روش استفاده نکنید. در عوض صرف کردن وقت کم در فضای باز و استفاده از کرم ضد آفتاب روی تمام بخش های صورت و بدن می تواند هم برای بدن و هم برای موهای شما مفید باشد.