کراتوآکانتوما (KA) سرطان پوستی است که به سرعت در حال رشد است و معمولا شبیه برآمدگی یک کوه آتشفشان روی پوست در معرض آفتاب در افراد میان سال و سالخورده ظاهر می شود. بسیاری از دانشمندان این نوع سرطان را به شکل کمتر جدی کارسینوم سلول سنگفرشی می دانند. اکثر موارد کراتوآکانتوما باعث تخریب حداقلی پوست می شوند، اما بعضی از آن ها به شدت رفتار پرخاشگرانه دارند و می توانند به غدد لنفاوی نیز گسترش پیدا کنند.
در ادامه این مطلب مرکز لیزر و زیبایی لیلی لند ما را همراهی کنید تا از نشانه ها، عوامل خطر و روش های درمان کراتوآکانتوما اطلاع کسب کنید.
عوامل خطر ابتلا به کراتوآکانتوما
این نوع سرطان اغلب در افراد مسن، افرادی که پوست روشن دارند و افرادی که سابقه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید را دارند دیده می شود.
عوامل خطر برای توسعه کراتوکانتومما عبارتند از:
- سن بالاتر از 50 سال
- داشتن پوست، مو و یا چشم های روشن
- مرد بودن
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا دیگر انواع نور ماوراء بنفش
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند تار
- قرار گرفتن در معرض اشعه، مانند استفاده از درمان اشعه ایکس برای سرطان های داخلی
- سرکوب طولانی مدت سیستم ایمنی بدن مانند مصرف داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند عضو استفاده می شود
- حضور دراز مدت زخم ها روی پوست، از جمله سوختگی با بنزین
- زخم های مزمن
- وجود گونه های خاصی از ویروس زگیل (ویروس پاپیلومای انسانی)
- سابقه ابتلا به سرطان
علائم و نشانه ها
شایع ترین مکان هایی که کراتوآکانتوما در آن رشد می کند عبارتند از:
- مرکز صورت
- پشت دست
- ساعد
- گوش ها
- پوست سر
- پایین پاها، به ویژه در زنان
کراتوآکانتوما به سرعت در طول 2 الی 6 هفته رشد می کند. این بیماری به عنوان یک ضایعه کوچک مانند جوش است. کراتوآکانتوما معمولا مانند یک ندول گنبدی شکل به رنگ پوست است که مرکزش با کراتین (پروتئین اصلی موجود در مو، پوست و ناخن) پر شده است. اندازه ضایعات ایجاد شده در این بیماری معمولا 1 الی 2.5 سانتی متر است.
در موارد نادر، کراتوآکانتوما های متعدد ممکن است به عنوان بخشی از یک گروه بزرگتر از علائم (سندرم) ایجاد شوند.
اغلب ضایعات ایجاد شده در این بیماری بدون درد هستند. اگر چه ممکن است برخی از آنها خارش داشته باشند. بستگی به محل درگیر در بیماری، کراتوآکانتوما ممکن است با عملکرد طبیعی منطقه آسیب دیده تداخل داشته باشد.
دستورالعمل های مراقبت از خود
هیچ درمان موثر خود مراقبتی برای این بیماری پوستی وجود ندارد. جلوگیری از آسیب خورشید برای جلوگیری از رشد کراتوآکانتوما ضروری است. برای این کار از دستور العمل زیر پیروی کنید:
- از قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش (UV) که در نور خورشید طبیعی یا دستگاه های برنزه کننده مصنوعی وجود دارد اجتناب کنید.
- از کرم های ضد آفتاب (کرم های محافظت کننده در برابر UVA و UVB) با عیار حفاظتی SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
- کلاه لبه دار و لباس آستین بلند بپوشید.
- در وسط روز (از ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر) بیرون از خانه نمانید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پوست شما مدام در معرض آفتاب است یا اگر لکه و ضایعه ای روی پوست دارید که به راحتی خونریزی می کند، به نظر می رسد که وقت آن رسیده تا با پزشک یا متخصص پوست تماس بگیرید. اگر ضایعات موجود روی پوست تغییر اندازه، شکل، رنگ یا بافت داشت یا اگر حساسیت به لمس، درد، خارش و خونریزی را در آن شاهد بودید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
سعی کنید اولین باری که یک ضایعه را دیدید، این موضوع را همراه با علائمی که دارید به پزشک اطلاع دهید. ضمن این که افرادی که در خانواده سابقه سرطان پوست را دارند باید بیشتر به این موضوع توجه داشته باشند.
روش تشخیص
اگر کراتوآکانتوما بدون درمان باقی بماند، به طور خود به خودی در عرض 6 ماه ناپدید می شود. اما بافت اسکار آن باقی خواهد ماند. با این حال، این ضایعات ممکن است موجب آسیب جدی به لایه های پوست و لایه های بافت و همچنین پریشانی روانی شوند. علاوه بر این، اشکال نادر کراتوآکانتوما ممکن است به شدت زیر سطح پوست و به غدد لنفاوی گسترش پیدا کند. بنابراین، تشخیص و درمان سریع توصیه می شود.
اگر پزشک به کراتوآکانتوما مشکوک باشد، ابتدا باید تشخیص درست را با انجام بیوپسی (نمونه برداری) تایید کند. این روش شامل مراحل زیر است:
- ابتدا پوست را با داروی بی حسی، بی حس می کنند.
- سپس به کمک یک تیغ یا یک چاقو جراحی کوچک نمونه ای از روی ضایعه بر می دارند. اگر از پانچ برای بیوپسی استفاده شود، محل باید بخیه شده و بعد از 6-14 روز بخیه برداشته شود.
- نمونه پوستی برداشته شده زیر میکروسکوپ توسط پزشک مخصوص (متخصص پوست) مورد آزمایش قرار می گیرد.
روش های درمان کراتوآکانتوما
هنگامی که کراتوآکانتوما تشخیص داده می شود، گزینه های درمان معمولا عبارتند از:
- انجماد با نیتروژن مایع (انجماد درمانی)، که در آن نیتروژن مایع بسیار سرد بر روی کراتوکانتوما اسپری می شود. به این ترتیب ضایعه دچار انجماد شده و از بین می رود.
- Electrodesiccation و curettage که به عنوان “خراش و سوختگی” نیز شناخته می شود. در این روش پس از بی حس کردن ضایعه، دکتر با استفاده از یک وسیله نوک تیز (کورت) سلول های سرطان پوست را خراش داده به دنبال آن یک سوزن الکتریکی را برای سوزاندن و داغ کردن بافت استفاده می کند. الکترودها کمک می کنند تا سلول های سرطانی کشته شده و خونریزی متوقف شود.
- حذف (برداشتن)، که در آن پزشک با استفاده از یک ابزار چاقو مانند (Scalpel) ضایعه را برداشته و سپس دو لبه ضایعه را به هم بخیه می کند.
- جراحی میکروسکوپی Mohs، که در آن پزشک محل ضایعه را تراش می دهد که ضایعه کاملا از بین برود. این تکنیک مخصوصا برای کراتوآکانتومای واقع در بینی، گوش، لب ها و دست ها مفید است.
- درمان رادیوتراپی، در این روش از اشعه ایکس برای درمان استفاده می شود. درمان رادیو تراپی برای افرادی مفید است که به دلایل خاصی نمی توانند جراحی را انجام دهند.
خیلی به ندرت ضایعات ایجاد شده در این بیماری با دارویی که به طور مستقیم به ضایعه پوستی تزریق می شود (شیمی درمانی داخل ضایعه) درمان می شود. در بیمارانی که بیش از یک کراتوآکانتوما دارند، ممکن است پزشک مصرف قرص (ایزوترتینوئین) را برای کاهش اندازه و تعداد آنها پیشنهاد دهد.
در نهایت، مهم است که به یاد داشته باشید که درمان کراتوآکانتوما پس از برداشتن سرطان پوست کامل نیست. ویزیت های مکرر و پیگیری بیماری تحت نظر متخصص پوست ضروری است. به این ترتیب مطمئن می شوید که کراتوآکانتوما برنگشته و یا سرطان به دیگر بخش های بدن منتقل نشده است. علاوه بر این، بعد از درمان حفاظت از پوست در برابر نور خورشید برای جلوگیری از آسیب بیشتر ناشی از نور UV ضروری است.
