لیزر درمانی یک نوع درمان های پزشکی است که برای درمان امراض مختلف از نور متمرکز استفاده می کند. بر خلاف بسیاری از منابع نور، نور متساعد شده از یک لیزر (که مخفف تقویت نور توسط گسیل القایی تابش است) به طول موج های خاص تنظیم می شود. این موضوع اجازه می دهد تا بتوان آن را به صورت پرتوهای قدرتمند متمرکز کرد. نور لیزری بسیار شدید است به طوری که می توان آن را برای شکل دادن الماس یا برش فولاد نیز استفاده کرد.

در پزشکی، لیزر به جراحان اجازه می دهد تا بتوانند در سطوح بالایی از دقت با تمرکز بر یک منطقه کوچک، کمتر به بافت های اطراف آسیب برسانند. لیزر درمانی در جراحی ها ممکن است درد، تورم و زخم کمتری از روش های جراحی سنتی به همراه داشته باشد. با این حال، این روش برای انجام برخی از درمان ها و روش های جراحی می تواند گران باشد و نیاز به درمان های مکرر دارد.

در ادامه این مطلب مرکز لیزر و زیبایی لیلی لند در مورد انواع، کارکرد، مزایا و مضرات لیزر درمانی صحبت می کنیم.

لیزر درمانی برای چه چیزی مورد استفاده قرار می گیرد؟

لیزر درمانی ممکن است برای موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:

• کاهش یا تخریب تومورها، پولیپ ها یا رشد بافت های پیش سرطانی
• از بین بردن علائم سرطان
• حذف کردن سنگ کلیه
• برداشتن و حذف بخشی از پروستات
• اصطلاح و بازسازی شبکیه جدا شده
• بهبود بینایی
• درمان ریزش مو ناشی از آلوپسی یا پیری
• درمان انواع دردها از جمله درد عصب کمر

لیزرها می توانند اثر سوزاننده و به نوعی آب بندی کردن نیز داشته باشند. به همین دلیل ممکن است برای مهر و موم کردن استفاده شوند. موارد استفاده این نوع درمان عبارتند از:

• بستن انتهای عصبی برای کاهش درد پس از جراحی
• بستن رگ های خونی برای جلوگیری از خونریزی شدید
• بستن عروق لنفاوی برای کاهش تورم و محدود کردن گسترش سلول های تومور

لیزرها ممکن است در درمان مراحل اولیه برخی از سرطان ها از جمله موارد زیر مفید باشند:

• سرطان دهانه رحم
• سرطان آلت تناسلی
• سرطان واژن
• سرطان روده
• سرطان ریه سلول غیر کوچک
• سرطان پوست سلول بازال

برای سرطان، لیزر درمانی معمولا در کنار درمان های دیگر مانند جراحی، شیمی درمانی یا اشعه درمانی استفاده می شود.

لیزر درمانی همچنین برای زیبایی نیز استفاده می شود. کاربردهای زیبایی این درمان عبارتند از:

• حذف زگیل، خال، نشانه های مادرزادی و لکه های ناشی از نور خورشید
• حذف موهای زائد بدن
• درمان چین و چروک ها، لکه ها یا اسکار و زخم های روی پوست
• برداشتن و پاک کردن تاتو

چه کسانی نباید از این درمان استفاده کنند؟

برخی از جراحی های لیزری، مانند جراحی های زیبایی پوست و جراحی های چشم، جز جراحی های انتخابی در نظر گرفته می شوند. برای برخی از افراد انجام این عمل های جراحی می تواند خطرناک بوده به همین دلیل معمولا به آن ها توصیه می شود که از این روش درمان استفاده نکنند.

برای مثال، برخی از بیماری های جسمی یا پوستی ممکن است توسط جراحی لیزیک دچار تشدید شوند. بنابراین لیزر درمانی برای افرادی که این بیماری ها را دارند توصیه نمی شود. همان طور که عمل جراحی معمولی، برای سلامت کلی بدن خطر ابتلا به عوارض را افزایش می دهد، جراحی لیزری نیز برای برخی از افراد عوارض به همراه دارد.

قبل از تصمیم به استفاده از لیزر برای هر نوع عملی، باید با پزشک متخصص صحبت کنید. طبق سن شما، سلامت عمومی بدنتان، طرح درمانی انتخاب شده و هزینه جراحی لیزر، پزشک ممکن است توصیه کند که روش های جراحی سنتی را انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر شما کمتر از 18 سال سن دارید، نباید جراحی چشم لیزیک انجام دهید.

چگونه می توانم برای لیزر درمانی خودم را آماده کنم؟

برنامه ریزی قبل از درمان، برای اطمینان از این موضوع است که زمان بهبودی بعد از عمل چقدر است. ضمن این که اطلاع از دوره ریکاوری و بازیابی بعد از عمل نیز در این مرحله انجام می شود. بنابراین چند روز قبل از جراحی ممکن است به شما توصیه شود که اقدامات احتیاطی مانند مصرف داروهایی که می توانند بر روند لخته شدن خون تاثیر بگذارند، مثل داروهای رقیق کننده خون را کنار بگذارید.

چگونه لیزر درمانی انجام می شود؟

تکنیک های لیزر درمانی بر اساس روش انجام آن طبقه بندی می شود.

اگر تومور در حال درمان باشد، آندوسکوپ (لوله نازک، حاوی نور و انعطاف پذیر) می تواند جهت هدایت لیزر و مشاهده بافت ها داخل بدن استفاده شود. آندوسکوپ از طریق منافذ باز در بدن مانند دهان وارد می شود. سپس، جراح با لیزر تومور را از بین می برد یا حجم آن را کاهش می دهد.

در روش های زیبایی، لیزر ها معمولا به طور مستقیم بر روی پوست استفاده می شوند.

انواع مختلف لیزر درمانی چیست؟

برخی از جراحی های رایج لیزری عبارتند از:

• جراحی عیوب انکساری چشم (اغلب به نام لیزیک شناخته می شود)
• سفید کردن دندان
• درمان جای زخم و ساکار، خال کوبی، و یا از بین بردن چین و چروک
• کاتاراکت (آب مروارید) یا حذف تومور

لیزر های مختلف برای روش های مختلف استفاده می شود.

لیزر دی اکسید کربن (CO2)

لیزر CO2 یک لیزر دی اکسید کربن است که در چسباندن پوست استفاده می شود. اثرات آن شبیه به درم ابریژن و لایه برداری شیمیایی پوست است. اما در این روش از بخار سازی به جای مواد شیمیایی یا دستگاه ساینده برای برداشتن پوست استفاده می شود.

کارکرد لیزر CO2

جراح پلاستیک یا متخصص پوست  مقدار انرژی که به وسیله پرتو لیزر به سطح پوست منتقل می شود را تعیین می کند و عمق نفوذ را کنترل می کند.

سیستم لیزر CO2 می تواند به روش های مختلف زیر مورد استفاده قرار گیرد:

• “متمرکز” برای برش پوست بدون خونریزی
• “ضد فوکوس” برای برداشتن سطح پوست
• “ماورای پالس” برای جابجایی صورت

لیزر CO2 معمولا برای درمان موارد زیر استفاده می شود:

• چین و چروک
• لکه خورشیدی
• لکه های ناشی از سن
• زخم های ناشی از آکنه یا سایر علل

این لیزر را می توان در کل صورت یا مناطق خاص بدن استفاده کرد. بعضی از ویژگی های پوست مانند ضخامت و بافت آن، ممکن است بر روی این که آیا شما کاندید مناسبی برای این لیزر هستید یا نه تاثیر گذار باشد.

استفاده از این نوع لیزر برای عمل های جراحی شکاف های کم عمق تری را ایجاد می کند. لیزر CO2 اغلب برای سرطان های سطحی مانند سرطان پوست استفاده می شوند.

لیزر آرگون

لیزر آرگون از لیزر با آرگون یونیزه به عنوان رسانه فعال و با پرتو در طیف نور مرئی آبی و سبز استفاده کرده و برای فتوکوآگولاسیون استفاده می شود. این نوع لیزر نیز کم عمق است و می توان از آن برای فعال سازی داروهای نورسنجی (نور فعال) در فتودینامیک درمانی کرد. اغلب درمان سرطان با نور را با شیمی درمانی ترکیب می کنند تا سلول های سرطانی بیشتری را از بین ببرند.

لیزر یاگ

لیزر یاگ نوعی از لیزر زیبایی است که معمولا برای درمان پیری پوست استفاده می شود. این لیزر پوست شما را از بین می برد تا چین و چروک های متوسط، زخم های سطحی پوست یا تغییرات رنگ ایجاد شده بر روی آن از بین بروند. بعضی از انواع آن نیز مانند GentleYAG ممکن است برای برداشتن وریدهای واریسی روی پا یا رگ های مشهود روی صورت استفاده شوند.

لیزر یاگ در از بین بردن رنگدانه در فولیکول های مو نیز موثرند. بنابراین اغلب برای حذف موهای زائد استفاده می شود. لیزر یاگ “non-ablative” لایه بالای پوست شما را برش نمی دهد در عوض، لیزر به سطح پوست نفوذ کرده و انرژی آن توسط بافت پوست شما جذب می شود.

درمان با لیزر سرد

این درمان که همان لیزر درمانی با سطح پایین (LLLT) نیز نامیده می شود، از نور لیزر به طول موج های بین 600 تا 980 نانومتر استفاده می شود. لیزر سرد برای انجام جراحی های جزئی و ترویج بازسازی در بافت ها استفاده می شود. روش هایی نیز وجود دارند که از LLLT به عنوان کمک برای ترک سیگار استفاده می کنند. اما شواهد کمی برای حمایت از این نوع درمان ها وجود دارد.

لیزر سطح پایین (LLLT) درمانی است که با استفاده از طول موج های خاص از نور برای تعامل با بافت ها جهت سرعت بخشیدن به روند بهبودی استفاده می شود. این درمان می تواند برای بیمارانی که از انواع بیماری های حاد و مزمن رنج می برند به منظور کمک به از بین بردن درد، تورم، کاهش اسپاسم و افزایش کارایی استفاده شود.

لیزرهای سرد دستگاه های دستی مورد استفاده توسط پزشک هستند و اغلب اندازه یک چراغ قوه می باشند. لیزر به مدت 30 ثانیه تا چندین دقیقه به طور مستقیم بر روی منطقه آسیب دیده قرار می گیرد. بسته به اندازه منطقه تحت درمان و دوز ارائه شده توسط دستگاه لیزر سرد، این مدت متغییر است.

در طول این زمان، فوتون های غیر حرارتی نور که از لیزر عبور می کنند از طریق لایه های پوست (درم، اپیدرم و بافت زیر جلدی یا بافت چربی زیر پوست) عبور می کنند. این نور توانایی نفوذ 2 تا 5 سانتیمتر زیر پوست در 90 مگاوات و 830 نانومتر را دارد.

خطرات لیزر درمانی چیست؟

لیزر درمانی دارای خطرات کمی است. هر چقدر نحوه و شیوه کارکرد این درمان دقیق تر باشد، خطرات کمتر می شود. بنابراین همواره توصیه می شود که از این شیوه درمان تنها در مراکز معتبر و زیر نظر پزشک متخصص و مجرب استفاده شود. خطرات درمانی این روش بر روی پوست عبارتند از:

• خونریزی
• عفونت
• درد
• زخم
• تغییر رنگ پوست

البته همان طور که گفتیم، انجام این درمان نزد متخصص می تواند عوارض را به حداقل برساند. ضمن این که اثرات ایجاد شده از درمان ممکن است دائمی نباشد. بنابراین به جلسات تکراری جهت درمان نیاز است.

برخی از عمل های جراحی لیزری که تحت بیهوشی عمومی استفاده می شوند نیز دارای مجموعه ای از خطرات هستند. این خطرات عبارتند از:

• پنومونی
• احساس سردرگمی پس از به هوش آمدن بعد از عمل
• حمله قلبی
• سکته مغزی

مزایای لیزر درمانی چیست؟

لیزرها دقیق تر از ابزارهای جراحی سنتی هستند و به همین دلیل برش های جراحی ایجاد شده برای کاربرد آن ها کم عمق تر و کوچک تر است. این فرایند باعث آسیب کمتری به بافت می شود.

عمل لیزری معمولا کوتاه تر از عمل جراحی سنتی است. این روش ها اغلب می توانند به صورت سرپایی نیز انجام شوند. به همین دلیل بیشتر افرادی که از این روش های جراحی استفاده می کنند نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. اگر بیهوشی عمومی مورد نیاز باشد، معمولا مدت بیهوشی در عمل لیزری نسبت به جراحی های سنتی، کوتاه تر است.

ضمن این که بدن معمولا بعد از جراحی لیزر به مدت کوتاه تری جهت ریکاوری نیاز دارد. ممکن است درد، تورم و زخم کمتری از جراحی های سنتی نیز وجود داشته باشد.

بعد از لیزر درمانی چه اتفاقی می افتد؟

بازیابی پس از جراحی لیزر مشابه عمل جراحی معمولی است. برای چند روز اول بعد از عمل ممکن است نیاز به استراحت داشته باشید و داروهای ضد درد را تا زمانی که ناراحتی و تورم کاهش یابد، مصرف کنید.

بازیابی پس از لیزر درمانی بر اساس نوع درمان شما و این که چه مقدار از بدن شما تحت تاثیر درمان قرار گرفته است، تعیین می شود.

شما باید هر دستورالعملی را که دکتر توصیه کرده است را به دقت عملی کنید. به عنوان مثال، اگر جراحی لیزر پروستات دارید، ممکن است لازم باشد که سوند ادراری را مدتی روی بدن داشته باشید. این ابزار به شما کمک می کند که بعد از عمل بتوانید به درستی ادرار کنید.

اگر روی پوست درمان انجام شود، ممكن است تورم، خارش و سوزش در اطراف محل درمان داشته باشید. در این حالت پزشکتان ممکن است از پماد استفاده کند و از شما بخواهد که برای جلوگیری از تماس نور با پوست از لباس پوشیده استفاده کنید.

به مدت چند هفته پس از درمان، مطمئن شوید که موارد زیر را انجام می دهید:

• استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد، مانند ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (تیلنول)
• تمیز کردن منطقه درمان شده به صورت منظم با آب
• مالیدن پماد های توصیه شده مانند ژل پترولیوم
• استفاده از کمپرس یخ روی ناحیه
• اجتناب از برداشتن دلمه های جمع شده در محل درمان

هنگامی که ناحیه درمان با پوست جدید جایگزین شود، می توانید از لوازم آرایشی برای پوشاندن هر گونه قرمزی چشمگیری روی پوست استفاده کنید.