بوتاکس یک داروی تزریقی است که از نوع بسیار متفاوتی از نوع سم بوتولینوم نوع A، نوروکسین، تولید شده و به طور موقت ماهیچه ها را فلج می کند. این سم از باکتری Clostridium botulinum گرفته می شود. باکتری Clostridium به طور طبیعی در محیط بدن و دستگاه گوارش حیوانات یافت می شود. معمولا این باکتری تنها هنگامی باعث عفونت می شود که سم تولید می کند. انجمن جراحان پلاستیک آمریکا اعلام کرده اند که 6.6 میلیون زن در این کشور در سال 2016 تزریق بوتاکس انجام داده اند. این موضوع باعث شده که تزریق بوتاکس به عنوان محبوب ترین نوع جراحی زیبایی غیر تهاجمی در ایالات متحده معرفی شود. اما سوال اینجاست که تزریق این ماده چه شرایطی باید داشته باشد؟ آیا تزریق بوتاکس در زمان شیردهی ایمن است؟ برای یافتن پاسخ این سوال، با ما تا انتهای این مطلب مجله لیلی لند همراهی کنید.
کاربرد بوتاکس چیست؟
بیماری های زمینه ای زیادی وجود دارد که ممکن است از درمان با بوتاکس بهره ببرند. این بیماری های عبارتند از:
- بیماری های عصبی-عضلانی که بر کنترل عضلات تاثیر می گذارند، مانند فلج مغزی
- سردرد شدید میگرن
- تعریق مفرط
- بی اختیاری یا نشت ادرار
- بیماری های دستگاه گوارش، مانند سندرم روده تحریک پذیر
- اسپاسم پلک ها
- اسپاسم عضلات گردن و شانه
- بیماری هایی که سبب سفتی شدید عضله می شوند
طبق گزارش اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، پاسخ این سوال که آیا تزریق بوتاکس در زمان شیردهی یا بارداری ایمن است یا خیر در حال حاضر ناشناخته است.
بوتاکس چگونه در بدن عمل می کند؟
پروتئین های عصبی موجود در بوتاکس به وسیله مسدود کردن ماده عصبی استیل کولین در بدن عمل می کنند. این ماده به طور موقت از انقباض سلول های عضلانی و فعالیت سلول های غدد لنفاوی جلوگیری می کند.
هنگامی که از این ماده استفاده آرایشی می شود و به عضلات خاص صورت یا گردن تزریق می شود، موجب کاهش ظاهر چین و چروک، خطوط زیر پوستی، پا کلاغی گوشه چشم و پیشانی می شود. سم بوتاکس ممکن است به طور مستقیم به عضلات یا غدد فوق فعال، مانند غدد عرق زیر بغل، عضلات گردن یا عضلات دست تزریق شود تا فعالیت آن ها را محدود کند.
به طور معمول بوتاکس چند روز پس از تزریق شروع به کار می کند. یادتان نرود که این سم اثر موضعی دارد، نه سیستمیک. پیش بینی می شود که توکسین های بوتاکس در بدن یا منطقه هدف به مدت 4 تا 6 ماه فعال می شود و توسط بدن متابولیزه و دفع نمی شود.
عوارض جانبی احتمالی تزریق بوتاکس در زمان شیردهی
تزریق بوتاکس به عنوان روش بی خطر شناخته می شود و هنوز گزارش نشده است که تزریق بوتاکس در زمان شیردهی می تواند از مادر به کودک انتقال یابد. اما تزریق بوتاکس حاوی نوروکسین هایی است که می توانند در دوزهای زیاد و یا افرادی که آلرژی به این مواد شیمیایی دارند، خطرناک باشند.
بیماری یا عفونت ناشی از سم بوتولینوم، به نام بوتولیسم شناخته می شود. بوتولیسم می تواند کشنده باشد، به ویژه در زنان باردار، نوزادان، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا مبتلا به بیماری های گوارشی هستند.
برخی تحقیقات نشان داده اند که سموم بوتولینوم ممکن است از جفت در طول بارداری عبور کند و به جنین برسد. به همین دلیل به زنان باردار و شیرده توصیه می شود از منابع حاوی این سم، از جمله غذاهای خاصی دوری کنند.
تمام نوزادان باید از مصرف غذاهایی که منابع رایج بوتولینوم در نظر گرفته می شوند، اجتناب کنند.
علل رایج بوتولیسم عبارتند از:
- عسل
- میوه ها و سبزیجات کنسرو شده
- شربت ذرت
- غذاهایی که به مدت طولانی بیرون یخچال نگهداری شده اند
- پنیر و سس
- سیب زمینی پخته شده بسته بندی
- سیر بسته بندی شده
- روغن های تزریقی
- ماهی و گوشت تخمیر شده
- زخم های آلوده
اگر چه تحقیقات در این زمینه هنوز محدود است، اما سم بوتاکس ممکن است قادر به گسترش به دیگر اعصاب و یا سلول های بدن باشد و باعث نشانه های ناخواسته شود. یک مطالعه که در سال 2016 انجام شد نشان داد که توکسین بوتولینوم تزریق شده به یک ناحیه می تواند از طریق سلول های عصبی یا نورون ها حرکت کند و عضلات و غدد غیر هدف را فلج کند.
بنابراین هرگونه عوارض جانبی همراه با تزریق بوتاکس را به پزشک اطلاع دهید. اگر چه بسیار نادر است، اما تزریق بوتاکس می تواند باعث علائم شدید، به ویژه مشکلات تنفسی شود، که در صورت عدم درمان، می تواند کشنده باشد.
سایر عوارض
عوارض نادر همراه با تزریق بوتاکس عبارتند از:
- بثورات پوستی، تاول و یا خارش پوست در محل تزریق
- التهاب، درد، قرمزی، تورم و خونریزی در محل تزریق
- فلج عضلانی ناخواسته یا ضعف عضلانی
- مشکل در بلع، تنفس یا صحبت کردن
- افزایش یا کاهش تولید بزاق یا عرق
- تهوع، درد معده و اسهال
- سردرد
- گلو درد
- کاهش کنترل مثانه
- عفونت مجاری ادراری
- خستگی ناخواسته
- افتادگی پلک
- دو بینی یا تاری دید
- علائم آسم
- سرگیجه یا احساس ضعف
آیا می توان حجم دهنده ها را در زمان شیردهی تزریق کرد؟
هنوز مشخص نیست که پرکننده های آرایشی چگونه روی جنین و نوزادان شیرخوار اثر می گذارند. بنابراین در اکثر موارد زنان باردار و شیرده باید از انجام اقدامات زیبایی که شامل حجم دهنده ها یا داروهایی مانند بوتاکس هستند خودداری کنند.
اگر چه تحقیقات در این زمینه بسیار محدود است، اما چندین مکمل، کرم و روش درمانی وجود دارد که ممکن است به کاهش خطوط و چین و چروک های پوستی کمک کنند و ممکن است برای زنان شیرده و باردار مناسب باشند.
جایگزین های بوتاکس
جایگزین های زیادی برای تزریق بوتاکس در زمان شیردهی وجود دارد. اگر چه همه این موارد نباید توسط زنان شیرده استفاده شوند:
- طب سوزنی
- ماساژ درمانی
- مکمل ها و کرم های حاوی کلاژن
- لایه بردار های شیمیایی
- پودر دارچین و تزریق روغن نعناع
- تزریق اسید هیالورونیک
- میکرودرم ابریژن
- نیتروژن مایع
- VTOX که حاوی عصاره پپتیدها و ترکیبات جلبک است
- لیزر C02
- کرم های تجویزی حاوی رتینوئید (ویتامین A)، ویتامین C، ترتینوئین، α-هیدروکسی اسید یا N6-furfuryladenine (کینازا کرم)
درمان های خانگی چین و چروک
درمان های خانگی که ممکن است به جلوگیری از ایجاد یا کاهش خطوط و چین و چروک ها کمک کنند عبارتند از:
- استفاده از کرم های ضد آفتاب با عیار حفاظتی حداقل 30 و محافظت کننده از بدن در برابر اشعه های UVB و UVA
- آبرسانی به بدن در طول روز
- اجتناب از برنزه کردن پوست
- اجتناب از محصولات سفید کننده
- شستن روزانه صورت و پاک کردن آرایش قبل از خواب
- محافظت از پوست در برابر خورشید و باد و استفاده از کلاه، لباس آستین بلند و عینک آفتابی
- استفاده از ماسک خانگی یا سرم حاوی آب آناناس، آب لیمو و سرکه سیب
- استفاده از اسکراب خانگی ساخته شده از مخلوط شکر قهوه ای و روغن نارگیل یا روغن زیتون
- استفاده از کرم ها، روغن ها و سرم های مرطوب کننده مانند کرم های غنی از گلیسیرین و اسید هیالورونیک
مصرف مواد مغذی و مکمل نیز برای جلوگیری یا کاهش خطوط و چین و چروک ها مفید است. برخی از این مواد عبارتند از:
- انواع میوه ها، سبزیجات و دانه های سبوس دار
- مواد غذایی غنی از ویتامین C، E و A
- کاروتنوئید ها
- کراتین
- امگا 3، امگا 6، و امگا 9
نکته آخر
از آنجا که هنوز معلوم نیست که آیا توکسین های بوتاکس می توانند از طریقه شیردهی به کودک شیرخوار منتقل شوند، یا این ماده می تواند نوزادان را در دوران بارداری تحت تأثیر قرار دهد یا خیر؟ اغلب پزشکان توصیه می کنند که از تزریق بوتاکس در زمان شیردهی و دوران بارداری اجتناب کنید.
از آن جا که سم بوتولینوم می تواند 6 ماه یا بیشتر در بدن فعال باشد، به زنانی که سعی در باردار شدن دارند نیز توصیه می شود که از تزریق بوتاکس خودداری کنند. محققان شرکت تولید کننده بوتاکس Allergan Inc می گویند که اگرچه عوارض تزریق بوتاکس در زمان شیردهی ناشناخته است، اما زنان باردار و شیرده همیشه باید در صورت استفاده از بوتاکس با پزشک خود مشورت کنند.
