در مطلب (برنامه رژيم غذايي ديابت نوع 2 ) از مجله لیلی لند در مورد موضوع رژیم غذایی دیابت نوع 2 سخن به میان می‌آوریم.

ديابت نوع 2 چيست؟

ديابت نوع 2 با گذشت زمان رخ مي‌دهد و شامل مشکلاتي در دريافت مقدار کافي قند (گلوکز) به سلول‌هاي بدن مي‌شود. (سلول‌ها از قند براي سوخت و تبدیل شدن به انرژي استفاده مي‌کنند.)

• قند (گلوکز) سوخت مورد نظر سلول‌هاي ماهيچه اي و مغزي را تامین می‌کند، اما براي انتقال آن به سلول‌ها براي استفاده نياز به انسولين دارد.
• هنگامي که انسولين کم است و قند نمي‌تواند سلول‌هايي را که قرار است در آن قرار بگيرند را وارد بدن کند، منجر به افزايش قند خون مي شود.

با گذشت زمان، سلول‌هاي مقاوم به انسولين (مقاومت به جذب انسولين)، که پس از دستور به پانکراس برای تولید بيشتر و همچنین انسولين بيشتري براي ورود قند به داخل سلول نیاز است را ندارند. با اين حال ، به دلیل نبود هورمون انسولین در خون یا کمبود آن قند‌ها وارد سلول نمی‌شوند و در نهایت سطح قند در خون بالا باقي می‌ماند. و سطح انسولین تولیدی بدن سرانجام توسط لوزالمعده کاهش پیدا می‌کند و این عضو ديگر نمي‌تواند انسولين کافي را ترشح کند تا قند‌ها داخل سلول شوند براي انتقال انرژي به بدن.

تعريف و حقايق برنامه رژيم غذایی ديابت نوع 2

1. ديابت نوع 2 بیماری است که در مجموع شامل مشکلاتي است در دريافت مقدار کافي گلوکز به داخل سلول را شامل می‌شود. وقتي قند نتواند به جايي که نیاز سوزاندنش است برسد، منجر به افزايش سطح قند خون در جريان خون مي‌شود که مي‌تواند عوارضي مانند آسیب به کليه ، آسیب به عصب چشم و بيماري‌های قلبي و عروقي منجرب شود.
2. غذاهايي که براي رژيم غذايي ديابت نوع 2 می‌توانید مصرف کنيد، شامل کربوهيدرات‌هاي پيچيده اي مثل برنج قهوه اي، گندم کامل، quinoa ، جو دوسر، ميوه، سبزيجات، لوبيا و عدس است. غذاهاي منع شده شامل کربوهيدرات‌هاي ساده هستند که فرآوري مي‌شوند مانند شکر، ماکاروني، نان سفيد، آرد و کوکي ها، شيريني و انواع دیگر قند‌های ساده هستند.
3. غذاهايي که بار گليسمي کم دارند (ايندکس) فقط باعث افزايش متوسط قند خون مي‌شوند و گزينه هاي بهتري براي مبتلايان به ديابت هستند. کنترل مناسب گليسمي مي‌تواند در جلوگيري از عوارض طولاني مدت ديابت نوع 2 کمک کند.
4. چربي ها تأثير مستقيمي بر قند خون ندارند اما مي‌توانند در کاهش سرعت جذب کربوهيدرات ها مفيد باشند.
5. پروتئين انرژي کمي دارد با تأثير کمي که بر قند خون می‌گذارد. پروتئین قند خون را ثابت نگه مي‌دارد و مي‌تواند پس از خوردن غذا به کاهش هوس قند و احساس پر شدن کمک کند. غذاهاي حاوي پروتئين براي خوردن شامل لوبيا، حبوبات، تخم مرغ، غذاهاي دريايي، لبنيات، نخود فرنگي، توفو، و گوشت هاي بدون چربي و مرغ است.
6. پنج غذای ” فوق العاده ” برای دیابت نوع 2 شامل دانه چيا، ماهي قزل آلا وحشي، سرکه بالزاميک سفيد، دارچين، و عدس است.
7. برنامه غذايي سالم برای دیابتی‌ها شامل مقدار زيادي سبزيجات، و قندهاي فرآوري شده محدود و گوشت قرمز است.
8. توصيه‌هاي رژيم غذايي براي مبتلايان به ديابت نوع 2 شامل رژيم گياهي، رژيم غذايي انجمن ديابت آمريکا (که بر ورزش نيز تأکيد دارد ) رژيم مديترانه اي است.
9. دستورالعمل‌هايي که براي افرادي که مبتلا به ديابت نوع 2 هستند مفید است و باید از آنها پیروی کنند شامل خوردن کربوهيدرات‌هاي کم گليسمي، در درجه اول سبزيجات، و مصرف چربي‌ها و پروتئين‌ها بيشتر از منابع گياهي است.
10. چه چيزي را نبايد مصرف کرد اگر مبتلا به ديابت نوع 2 هستيد: سديم، قندهاي تصفيه شده، کربوهيدرات‌هاي فرآوري شده، چربي‌هاي ترانس، محصولات حيواني پرچرب، لبنيات پرچرب، لبنيات با چربي بالا، شربت ذرت با فروکتوز بالا، شيرين کننده‌هاي مصنوعي و موارد ديگر غذاهاي بسيار فرآوري شده.

کدام نوع غذاها براي رژيم ديابت نوع 2 توصيه مي‌شود؟

يک برنامه غذايي مناسب ديابت نوع 2 مي‌تواند از الگوهاي مختلفي پيروي کند و نسبت متفاوتی از چربي‌ها، پروتئين‌ها و کربوهيدرات‌ها را داشته باشد.

• کربوهيدرات‌هاي مصرفي بايد داراي گليسمي کم باشند و در درجه اول از سبزيجات حاصل مي‌شوند.
• چربي و پروتئين مصرف شده در درجه اول بايد از منابع گياهي حاصل شود.

شاخص گليسمي چيست؟ کدام نوع کربوهيدرات‌ها بايد مصرف شوند؟

شاخص گليسمي و بار

کربوهيدرات‌ها مواد غذايي اصلي هستند که قند خون را بالا مي‌برند. شاخص گليسمي و بار گليسمي اصطلاحات علمي است که براي اندازه گيري تأثير کربوهيدرات بر قند خون استفاده مي‌شود.

• غذاهايي که قند خون کم دارند (شاخص) قند خون را به ميزان متوسط بالا مي‌برند و بنابراين گزينه‌هاي بهتري براي افراد مبتلا به ديابت هستند.
• عوامل اصلي تعيين کننده ميزان گليسمي يک ماده غذايي (يا وعده غذايي) ميزان فيبر، چربي و پروتئين موجود در آن است.

تفاوت بين شاخص گليسمي و بار گليسمي در اين است که شاخص گليسمي يک اندازه گيري استاندارد و بار گليسمي براي يک بخش واقعي در زندگي است. به عنوان مثال، شاخص گليسمي يک کاسه نخود فرنگي 68 (در 100 گرم) است اما بار گليسمي آن فقط 16 است. اگر فقط به شاخص گلايسمي مراجعه کرده ايد، فکر مي کنيد نخود فرنگي گزينه بدي بود، اما در واقعيت، شما 100 گرم نخود نخوريد. با اندازه طبيعي، نخود فرنگي داراي يک گليسمي سالم و همچنين منبع عالي پروتئين است. کربوهيدرات ها را هم مي‌توان طبقه بندي کرد:

کربوهيدرات‌هاي پيچيده ، يا قندهاي ساده

1. کربوهيدرات‌هاي پيچيده ( غذاهاي کم فشار گليسمي، يا غذاهايي که جزئي از برنامه رژيم غذايي کم کربوهيدرات ديابت نوع 2 هستند) در کل شکل غذاييمنحصر به فردی هستند و مواد مغذي اضافي مانند:

• فيبر‌ها
• ويتامين‌ها
• مقاديرکم پروتئين و چربي

اين مواد مغذي اضافي جذب گلوکز را کند کرده و سطح قند خون را با ثبات تر نگه مي‌دارند.

نمونه‌هايي از کربوهيدرات‌هاي پيچيده يا غذاهاي کم فشار گليسمي (شاخص) شامل موارد زير است:

• برنج قهوه‌اي
• گندم کامل
• کوينو
• بلغور جو دوسر
• سبزيجات
• ميوه‌ها
• لوبيا
• عدس
• غلات و سبزيجات نشاسته‌اي

غلات کامل مانند برنج قهوه‌اي، quinoa و جو دوسر منبع خوبي از فيبر و مواد مغذي هستند. و يک بار گليسمي کم دارند که آنها را به گزينه‌هاي غذايي خوبي تبديل مي‌کند. برچسب‌هاي غذايي فرآوري شده، درک غلات کامل را گيج کننده مي‌کند. به عنوان مثال ، “نان گندم کامل” از جهات مختلفي تهيه مي‌شود، و برخي از اين تفاوت ها با نان سفيد در تأثير قند خون آن (بار گليسمي) نيست. در مورد ماکاروني‌هاي دانه‌اي کامل نيز صادق است، زیرا یک ماکارونی با آرد کامل هنوز هم ماکاروني است. دانه‌هاي فشرده به دليل فشار زياد گليسمي در قند خون تأثير کمتري دارند. غلات سبوس‌دار را که به شکل دانه هم وجود دارند مانند برنج قهوه‌اي و quinoa انتخاب کنيد يا به فيبر موجود در برچسب غذايي نگاه کنيد. به عنوان مثال، يک نان پر فيبر غلات “خوب” در هر برش 3+ گرم فيبر خواهد داشت.

سبزيجات نشاسته‌اي که منبع خوبي از مواد مغذي مانند ويتامين C هستند و از نظر کربوهيدرات نسبت به سبزيجات سبز بيشتر شامل این گروه غذایی هستند اما در کربوهيدرات نسبت به دانه‌هاي تصفيه شده کربوهیدرات کمتري دارند. آنها را مي‌توان در حد متوسط ميل کرد. سبزيجات نشاسته‌اي عبارتند از:

• سيب زميني‌ها
• ذرت
• ساير سبزيجات ريشه‌اي

سبزيجات نشاسته‌اي فوق الذکر به عنوان بخشي از وعده غذايي ترکيبي که شامل پروتئين و چربي‌هاي گياهي است بهترین نوع آنها است در وعده‌هاي کوچکتر (1 ليوان) خورده شوند.

سبزيجات غير نشاسته‌اي

سبزيجات غير نشاسته‌اي مانند سبزيجات سبز را مي‌توان به وفور بخوريد. اين غذاها تأثير محدودي بر قند خون دارند و همچنين فوايد سلامتي زيادي دارند، بنابراين بخوريد! تقريباً همه مي‌توانند سبزيجات بيشتري بخورند ما حداقل به پنج وعده غذا در روز نياز داريم.

سبزيجات تازه گزينه بسيار خوبي است و معمولاً خوشمزه ترين گزينه است. مطالعات نشان مي‌دهد که سبزيجات منجمد به همان اندازه ويتامين‌ها و مواد مغذي زيادي دارند زيرا اغلب در طي چند ساعت از برداشت محصول منجمد مي‌شوند. فقط بررسي کنيد تا مطمئن شويد چربي يا شيرين کننده‌اي در سس‌هاي موجود در بعضي از سبزيجات منجمد وجود ندارد. اگر به تنهايي سبزيجات را دوست نداريد‌، آنها را با گياهان تازه يا خشک، روغن زيتون يا سس وينگرت مصرف کنيد. هدف از مصرف سبزيجات آن است که راهي مناسب براي به دست آوردن تمام مواد مغذي است.

2. کربوهيدرات‌هاي ساده ( غذاهاي داراي فشار زياد گليسمي يا غذاهايي که بخشي از برنامه رژيم ديابت نوع 2 نيستند زيرا باعث افزايش قند خون مي‌شوند) غذاهاي فرآوري شده‌اي هستند، و حاوي مواد مغذي ديگري براي کاهش سرعت قند و در نتيجه اين غذاها برای این بیماران مناسب نيستند. این غذا‌ها مي‌توانند قند خون را به سرعت خطرناک بالا ببرند بسياري از کربوهيدرات‌هاي ساده که خارج از حد مجاز مصرف شوند در این گروه قرار می‌گیرند و به راحتي به عنوان “غذاهاي سفيد” شناخته مي شوند.

کربوهيدرات‌هاي ساده يا غذاهاي داراي شاخص گليسمي بالا که نبايد در رژيم غذايي شما لحاظ شوند شامل فهرست زیر می‌شوند:

• قند
• ماکاروني سفيد
• نان سفيد
• آرد
• کلوچه‌ها
• شيريني
• سيب زميني شیرین
• غلات صبحانه
• آب ميوه
• آناناس
• هندوانه

منابع:

https://www.medicinenet.com/diabetic_diet_for_type_2_diabetes/article.htm